Mračna sudbina Srbina iz Vršca: Kako je Dimitrije postao Hitlerov saradnik i završio pred streljačkim vodom

Zvao se po rođenju Dimitrije Stojaković. Srbin iz Vršca. Imao je 44 godine kada je 1927. promenio ime u Döme Sztójay iliti Deme Stojai. I postao Mađar. Naturalizovani. A zbog zla koje je nosio u sebi i zbog kojeg su patili mnogi – streljan je 1946. Ovo je priča o mračnoj sudbini vršačkog Srbina.

Više puta se sastajao sa Hitlerom, a zabeležen je njihov susret i 28. marta 1941. godine, dan nakon demonstracija u Beogradu i čuvenih parola „Bolje rat nego pakt, bolje grob nego rob„. Tada je od vođe Trećeg rajha dobio podatke o planiranom napadu na Kraljevinu Jugoslaviju i ponudu Mađarskoj da se pridruži, jer će biti bogato teritorijalno nagrađena za savezništvo.

Iako je u nekom ranijem periodu zalagao se za što veću neutralnost u sukobima na tlu Evrope, te 1941. je uveliko promenio mišljenje i svesrdno je podržavao sadejstvo sa nacistima, posebno kako Rumunija kao saveznica ne bi preuzela deo teritorije Jugoslavije na koje Mađarska ima pik.

Verno je služio Hortiju koji je odgovoran za uništenje Jevreja, a po ratu u Jugoslaviji peoglašen za zločinca zbog masovnih likvidacija srpskih civila u Vojvodini.

Nakon kapitulacije Italije, nacisti su 1944. okupirali Mađarsku, a Stojai je postavljen za predsednika Vlade.

Pobegao je pred naletom Crvene armije početkom 1945. godine, ali su ga zarobili Amerikanci i kasnije predali Mađarskoj. Suđeno mu je za teške ratne zločine. Streljan je u avgustu 1946. u Budimpešti.