U Subotici je u „Bunjevačkoj matici“ obeležen Dan primirja, tribinom „Oslobođenje Vojvodine 1918. u Velikom ratu“, a sećanja na oslobođenje i kraj Velikog rata, 11. novembar 1918. godine, kada su potpisale primirje sile Antante i Nemačka, čime su okončane 4
godine krvavog ratovanja, u kojima su poginuli milioni ljudi, a Evropa razorena, evocirali su general major Milorad Stupar i emeritus prof. dr Stevan Vasiljev.
Organizatori tribine su „Savez srpskih udruženja Severnobačkog okruga“ i „Bunjevačka matica“, u prostorjama se okupio veliki broj Subotičana, kako bi prisustvovali predavanju i podsećanju na značajan istorijski događaj, koji danas obeležava čitava Srbija.
Milorad Stupar, general major je podsetio na visok moral srpske vojske u Velikom ratu i odlučujuće bitke, do oslobođenja.
„Kroz Nišku i Krfsku deklaraciju, srpska vojska je oslobađanjem Srba, oslobodila sve južne Slovene i dala im državnost. Ovde, u Vojvodini smo bili oprezni, zahvaljujući Svetozaru Miletiću, a pogotovo Jaši Tomiću. Podsetio bih na reči Jaše Tomića, kad se govorilo da li će se Vojvodina prisajediniti Zagrebu ili Beogradu. On je tvrdio Beogradu, a poznata je njegova rečenica „Ajdemo mi Srbi prvo da obučemo košulju, pa sako, a onda ćemo se ogrnuti kaputom jugoslovenstva“. Ne daj Bože, da smo se priklonili Zagrebu, ni Bunjevaca
niti Srba ne bi bilo sada na prostoru Vojvodine, kao što ih nema u Hrvatskoj, gde su spali od polovine na „statističku grešku“, rekao je u Subotici, general major Stupar.
1/11
Vidi galeriju
Tribina o Velikom ratu u Bunjevačkoj matici Foto: Kurir.rs/N.H.
On je naveo da je povod njegovog gostovanja u Subotici, njeno oslobađanje 1918. godine u posle Velikog rata, a na pitanje da li je bio uspešan Veliki rat, general major Stupar je rekao, “da, bio je uspešan“.
„Srpska vojska je u Velikom ratu pored pobeda u bitkama na Ceru i Kolubari, golgote u Albaniji i proboja Solunskog fronta, ostvarila ideju ujedinjenja Srba na prostoru zapadnog Balkana, ona je dala slobodu srpskom narodu i drugim južnim Slovenima, Slovencima, Bunjevcima i Hrvatima. Dakle, srpska vojska je omogućila formiranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a srpska država je dobila svoju državnost, tako da smo imali novu državu, umesto Kraljevine Srbije, Kraljevine Hrvata i Kraljevine Slovenaca ”, istakao je
Stupar.
Govoreći o odlučujućim bitkama Velikog rata, podsetio je na događaje kada je srpska vojska silovito krenula u oslobađanje centralne Srbije.
„Za 15 dana bugarska vojska je kapitulirala, a onda je srpska vojska silovito krenula u oslobadjanje centralne Srbije.Taj proboj srpske male, ali vojske visokog morala, dobro obučene srpske vojske, uticao je na završetak Velikog rata. Kod Nemaca nije bilo problema
ni na istočnom, ni na zapadnom frontu. Problemi su nastali na Balkanskom, pomoćnom frontu, izbacivanjem Bugarske i ulaskom Rumunije na stranu Antante, a izlaskom Turske, što je dovelo, da se Austrija našla u teškom okruženju. Ta srpska vojska je prešla 600 kilometara za 45 dana, svaki dan je prelazila, pod borbom, 13 do 14 kilometara, oslobodivši Beograd, 1. novembra 1918. godine. Ali, imajući u vidu slabosti Austrougarske, poraze na frontovima, ubistva, pljačke, anarhiju i bezvlašće, došao je istorijski trenutak, da se srpskom vojskom oslobodi prostor naseljen Slovenima i da se tako realizuje vekovna težnja srpskog naroda na prostoru južne Ukrajine, da se prisajedini Kraljevini Srbiji.
Otuda, na poziv Srba u Vojvodini, srpska vojska prelazi Savu i Dunav i oslobađa Srem i Banat, pa dolazi 13. novembra u Suboticu i Baju, gde je inače, ta linija krajnjeg dosezanja srpske vojske, shodno Beogradskom primirju“.
Osvrnuvši se i na aktuelna politička događanja, general major je istakao da ga teško pogađa to što Srbima i srpskom narodu ovih dana rade u Hrvatskoj.
„Teško me pogađa što ovih dana rade u Hrvatskoj srpskom narodu“
„Teško me pogađa što ovih dana rade u Hrvatskoj srpskom narodu, imajući u vidu, da su od konstitutivnog srpskog naroda u Hrvatskoj napravili da su Srbi manjina. Treba podsetiti, da je Split u ratu oslobodio 13. Puk Timočke divizije, tog 20. novembra 1918, kada je moju
Kikindu oslobodila Moravička brigada, odnosno Gvozdeni puk. U tome je bila veličina srpske vojske, da je kompletnu teritoriju oslobađala, ne gledajući gde je koja nacija. Kikinda i danas priznaje te događaje iz 2018. , dok u Splitu, koji je cvećem dočekao srpsku vojsku kao oslobodioce, imaju i postavljenu tablu na rivi, gde za to zahvaljuju kralju Petru – sada govore, da smo mi bili okupatori. Kako srpska vojska može biti okupator, kada su oni u Austrougarskoj bili autonomija, nisu imali državu. Srpska vojska im je donela slobodu, a
danas zloupotrebljavaju istinu i te činjenice“.
Dr Stevan Vasiljev je, pored ostalog, uputio poruku na tribini, kojoj se, kako je naglasio,
rado odazvao, da je međunacionalni sklad najbolja brana razaranjima i ubistvima.
Kurir.rs/Foto: Nadica Harminc
